Alternatieve etymologie: Terschelling

Het ontstaan van de naam van het Waddeneiland Terschelling is in nevelen gehuld. Diverse taalkundigen hebben gepoogd hun licht te laten schijnen over de kwestie. Het resultaat is echter treurigstemmend. We doen zelf een poging.

We volgen eerst even een deel van de scriptie van Johan van der Wal[1]:
Rond de vijftiende eeuw is sprake van diverse variaties op de naam ‘Schellinge’, zoals ‘Scelinghe’, ‘Schellinck’, ‘Schilinge’ en ‘Schylgeralân’. Het Oud-Friese ‘schel’, ‘schil’ of ‘skilinge’ betekent ‘strijd’ en ‘onenigheid’ en hangt samen met het Angelsaksische ‘skilian’: ‘verdelen’ of ‘scheiden’. Schylgeralân wordt dan ‘land aan de scheiding’. Knop vindt het in het licht van de historie vervolgens begrijpelijk dat de oude aanduiding Wuxalia is verdwenen, want in 985 kwam al het land bewesten het Vlie in handen van een Hollandse graaf, waardoor de Vliestroom de grens werd tussen Holland en Friesland en Terschelling dus het ‘land aan de scheiding’.

Andere auteurs, zoals Gerben Colmjon, willen niets van deze theorie weten. Volgens Colmjon is de Friese naam van Terschelling, Skylge, afgeleid van het Friese ‘skylders’: lieden die ‘skyl’ oftewel schelpen verzamelen om er kalk van te branden. Skilinge of Skylgerlân zou volgens hem dan ook niets anders betekenen dan ‘schelp-land’. Griend oftewel ‘Gryn’, bestuurlijk gezien lange tijd met Terschelling verbonden, zou dan naar het eveneens ooit uit de Waddenzee gewonnen grind heten.

Maar, zoals zo vaak zien al die taalkenners de meest logische verklaring over het hoofd: het tegenwoordige Engelse woord shoal, al sinds 1300 nChr voor het eerst in gebruik, betekent 'een plaats met ondiep water'. Het is afgeleid van het Oud-Engelse woord schaelde, ontstaan uit het nog oudere sceald ('ondiep'). De -d ging al in de zestiende eeuw verloren. Daarin herkennen we de uiteraard nog de tegenwoordige Zeeuwe zeearm, de Schelde, ook al een ondiep vaarwater.

Ook het oude Friese woord skol betekent nog steeds 'ondiep' of 'zacht afhellend', zoals een duin of slootkant.

Een verwant woord in het Engels is shelf, dat behalve 'plank (in een kast)', ook 'zandbank' betekent. Het woord shelf is een woord dat omstreeks 1540 voor het eerst opduikt in documenten. Zeelieden kennen de continental shelf, ofwel het 'continentaal plat'. Natuurlijk hoort 'schor' ('aangeslibt land') ook bij deze familie van verwante woorden. Zie hier.

Met andere woorden: Als 'Schelling' vertaald kan worden als 'zandbank', dan betekent 'Terschelling' daardoor simpelweg '(wonen) op een zandbank'.

[Skellig Islands]

En nee, Schelling is niet afgeleid van het Ierse woord skellig, dat vertaald kan worden als 'een kleine steile rots (in de zee)'. Enkele kleine eilanden, de Skellig Islands, voor de Ierse kust in de Atlantische Oceaan dragen deze benaming: Skellig Michael en Little Skellig. Skellig is wel verwant aan het Schotse skerry ('klein rotsig eiland') en het oud-Noorse sker ('rif').

[1] Johan van der Wal: 'We vieren het pas als iedereen terug is': Terschelling in de Tweede Wereldoorlog [Scriptie] - 2007